Być może największe problemy związanych z zarządzaniem ryzykiem sprawia etap identyfikacji ryzyka. Nie – naklejenie etykietki, zaszufladkowanie, ale właśnie dostrzeżenie nowej szansy bądź zagrożenia jest dla menadżera największym wyzwaniem. Znaczną cześć objętości podręczników poruszających temat ryzyka zajmują właśnie różnego rodzaju typologie i taksonomie, poziome, pionowe i ukośne podziały. Jest to oczywiście potrzebne, ponieważ ułatwia i przyśpiesza komunikację. Jednocześnie jednak nie będzie miało istotnego znaczenia jeżeli np. w naszej firmie ryzyko awarii maszyny nazwiemy właśnie „awaria maszyny” a nie ryzykiem „technicznym”. Zresztą, co bardziej zaawansowane organizacje tworzą swoje własne typologie.
Poniżej mały przykład typologii ryzyka używany swojego czasu przy programie promów kosmicznych NASA.
Krytyczność 1(C1) Utrata życia lub/i statku w przypadku awarii komponentu
Krytyczność 2(C2) Fiasko misji w przypadku awarii komponentu
Krytyczność 3(C3) Inne
Krytyczność 1R(C1R) Istnieje komponent zapasowy. Awaria obydwu może spowodować utratę życia lub/i statku
Krytyczność 2 ( CR2) Istnieje komponent zapasowy. Awaria obydwu może doprowadzić do fiaska misji

ps. Prawdę mówiąc obecnie jest bardziej rozbudowany…
No, ale miało być o ryzyku i Mind Mappingu…:-)
Jak wspomnialem, podstawowym wyzwaniem procesu identyfikacji ryzyka jest dostrzeżenie NOWEGO ryzyka. Nowego, a więc takiego, którego nie znamy, ba! nie wiemy, że ono w ogóle istnieje. Albo wiemy – ale go nie doceniamy. Oczywiście, na takie ryzyko organizacja nie jest w ogóle przygotowana i stąd nie ma mowy o jakimkolwiek zarządzaniu ryzykiem – oprócz tzw. „przyjęcia na klatę”…
Dlaczego identyfikacja nowego ryzyka jest taka trudna?
Ponieważ wymaga kreatywności!
Dotyczy to w równym stopniu wyszukiwania szans jak i zagrożeń dla organizacji.
Idąc dalej tropem kreatywnej identyfikacji ryzyka dobrze jest użyć technik, czy metod, które to kreatywne myślenie najlepiej wspomagają. Pierwsze rozwiązanie, przychodzące na myśl to Burza Mózgów. Można też posłużyć się techniką delficką.
Można oczywiście też zamyślić się jak pomysłowy Dobromir i spróbować coś samemu wygłówkować…
Albo można spróbować narysować Mapę Myśli Ryzyka!
Mind Mappig (Mapa Mysli) jest to innowacyjna idea wykorzystania niezwykłych zdolności ludzkiego umysłu ulokowanych w obydwu półkulach mózgowych. Każda półkula jest odpowiedzialna za inne zdolności:lewa jest bardziej „analityczna”, prawa bardziej „kreatywna”. Naukowcy zajmujący się badaniami funkcji ludzkiego mózgu udowodniają,że im częściej obie półkule mózgowe pracują jednocześnie, tym nasze myślenie jest bardziej efektywne.
Idea zobrazowania naszych myśli na określony temat (np. ryzyka) na jednym, wielowymiarowym, wykorzystującym oddziaływanie na różne zmysły rysunku, daje również możliwość dostrzeżenia wielu niewidzialnych wcześniej problemów oraz interakcji miedzy nimi. Jest to doskonałe narzędzie wykorzystywane m.in. w zarządzaniu. Niejednokrotnie przytacza się przykład Boeinga, w którym stworzono kiedyś 8 metrową Mapę Mysli różnych obszarów działalności firmy – co – jak donoszą źródła- pozwoliło zidentyfikować nowe obszary problemowy – a więc nic innego jak ryzyko. Mapa myśli….

Jak praktycznie podejść do wykorzystania MM do identyfikacji ryzyk?
Przede wszystkim rysowanie Mapy Myśli może być doskonałym narzędziem porządkowania dyskusji zespołu, który zebrał się w celu identyfikacji ryzyka .
Mozę również służyć jako narzędzie zapisujące i porządkujące Burzę Mózgów. Porządkujące, bo w kolejnych odsłonach Mapy możemy dokonywać oceny i eliminacji pomysłów, syntezy idei , dostrzeżemy również z pewnością nowe zależności pomiędzy zrazu niezwiązanymi ze sobą obszarami ryzyka.

Rozważmy następujący,dosyć aktualny problem ryzyka:
ŚWIŃSKA GRYPA – A NASZA FIRMA

Etap I Identyfikacja ryzyka
W trakcie burzy mózgów uczestnicy identyfikują ryzyko:

Etap II Porządkowanie ryzyka, związki

Etap III Synteza,grupowanie ryzyka, związki – map myśli

Identyfikację ryzyka z wykorzystaniem Mapy Myśli Ryzyka można również zacząć z innej strony. Rysujemy podstawowe obszary organizacyjne /lub procesy w organizacji/ a następnie staramy się zidentyfikować ryzyko z nimi związane. W następnym kroku to zidentyfikowane ryzyko staje się głównym tematem (paradygmatem) nowej Mapy Myśli.

Reasumując, podstawowe zalety wykorzystania mapa myśli przy identyfikacji ryzyka to:
• „Uwolnienie” kreatywności w „wymyślaniu” nowego ryzyka
• Nieograniczony zakres identyfikacji ryzyka
• Możliwość dostrzeżenia ukrytych zależności
• Nowe spojrzenie na stare ryzyko (nowy paradygmat)
• Łatwość wykorzystania w pracy zespołowej
• Zwięzłość i przejrzystość